 |
komunistdunya.org |
 |
|
|
Son Yazlar |
|
|
|
|
PDK Devrimci Bülten - Sayý 42 (5) |
|
 |
 ÞUBAT-EKÝM 1917 RUS DEVRÝMÝ ÜZERÝNE TEZLER (K.Erdem)
1-Daha önce de Devrimci Bülten’nin 39. sayýsýnda1 belirttiðim gibi, Lenin “Þubat Devrimi”nden sonra Rusya’da sýnýflar arasý politik iliþkileri ve ayný þekilde devletin karakterini deðerlendirirken hata yapmýþtýr. Çarlýk devletini feodal toprak aðalarýnýn iktidarýna indirgemesi,Lenin’i kaçýnýlmaz bir þekilde sýnýflar arasýndaki politik iliþkileri ve bunlardan kaynaklanan bazý fenomenleri yanlýþ deðerlendirmeye götürmüþtür.
2-Þubat 1917’den Ekim 1917’ye kadar hiçbir zaman proletarya ile küçük-burjuvazi arasýnda irade birliði (devrimci anlamda yani Çarlýk devleti karþýsýnda) olmamýþtýr.
3-Geçici Hükümet’in yanýnda varolan Sovyetler ikinci bir hükümet deðildi. Sovyetler bir devrimci hükümetin embriyonuydu ama hükümet deðildi. Bunlar bir þeyin geliþmesinin iki farklý aþamasýdýrlar. Sovyetler ilk defa Ekim’de devrimci hükümet organlarý olabildiler. Ekim’den önce onlar sadece embriyondu. Ýkinci bir hükümet gibi hareket edebilmesi için , toplumu az çok yönetecek ve organize edecek fonksiyonlarý olmasý lazýmdý. Sovyetler Geçici Hükümet üzerinde bir baský aracý (bir noktaya kadar çünkü kendi içerisinde bölünmüþ durumdaydý ve tek bir politik irade oluþturamýyordu ve bu durumdur ki Geçici Hükümet’e gerçek hükümet olma fonksiyonunu veriyordu) oluþturuyordu sadece. Ona ikinci bir hükümet diyebilmek için Sovyetlerin, bir devleti asgari düzeyde oluþturan kurumlarý olmasý ve yönetmesi gerekir: Orduyu, polis teþkilatýný, bürokrasiyi, dýþ politikayý, ekonomi politikasýný, toplumun uyacaðý hukukun genel çerçevesini vs. az çok onun belirlemesi gerekir. Ama bir politik organizmaya devlet olma onurunu veren bütün bu yukarýda saydýðýmýz fonksiyonlarýn hemen hepsi Sovyetlerin deðil, Geçici Hükümetin otoritesi altýndaydý. Þubat’tan Ekim’e kadar Sovyetlerin Geçici Hükümet’in yanýnda ikinci bir hükümet olduðu iddiasý haddinden fazla bir zorlamadýr. Ama Lenin’in teorisinde bu zorlamanýn bir nedeni vardýr.
4-Lenin’in Ýþçi ve asker Sovyetlerini kastederek, onu, Ýþçi ve Köylülüðün Devrimci Demoktarik Diktatörlüðü (ÝKDDD)’nün bir biçimi saymasý, yukarýda da belirttiðimiz gibi Sovyetlerin gerçek bir hükümet olmamasýndan dolayý bir teorik zorlamadan baþka bir þey deðildir. Lenin’in Sovyetleri ÝKDDD’nin bir dereceye kadar bir biçimi saymasý, 1905’teki “Ýki Taktik” anlayýþýndan “Nisan Tezleri”ne kadar uzanan çizgide bir süreklilik arayýþý neden olmuþtur. Lenin “Eski Bolþevikleri” yeni çizgiye kazanmak ve onlara demokratik devrimin gerçekleþtiðini göstermek için Sovyetleri ikinci bir hükümet biçimine sokarak,bu hükümet biçimi içerisinde ÝKDDD’nin gerçekleþtiðini göstermek istiyordu.Eski çizgi ile yeni çizgi arasýndaki mantýksal sürekliliði ancak nesnel gerçekliði belirli bir dereceye kadar zorlayarak ya da bozarak ulaþabiliyordu. Bunun nedeni de daha önce belirttiðim gibi devletin karakteri üzerine olan yanlýþ anlayýþtýr.
“Eski Bolþevikler” eski çizgiyi sürdürürken kendi açýlarýndan haklý olan çok önemli bir noktadan hareket ediyorlardý ve Lenin’den bunun bir cevabýný istiyorlardý. O da þuydu:Bir devrimin politik programý tamamlanmadan (yani Kurucu meclis toplanmadan,topraklar köylülüðe daðýtýlmadan, 8 saatlik iþgünü kabul edilmeden,Çalýk devleti ve kalýntýlarý tamamen yýkýlmadan ve baðýmsýz bir dýþ politika oluþturulmadan vs) nasýl olur da demokratik devrim tamamlanmýþ olur? Zaten “Eski Bolþevikler”in Geçici Hükümet’e desteði de daha devrimin temel dönüþümlerinin kazanýlmamýþ oluþuydu. Yýllarca öðretmenleri onlara, bir devrimin kapsamý ile onun sosyal güçleri arasýnda bir doðru orantýnýn olduðunu anlatmamýþ mýydý!? Ama þimdi öðretmen devrimin kapsamý gerçekleþmeden sosyal güçlerinin iktidar olduðunu onlara söylüyordu. Ýþte bunu anlayamýyorlardý.Ve onlara bu analiz de pek tatmin edici gelmiyordu. Ama kimsenin aklýna stratejinin baþtan beri sorunlu, eksik ve yanlýþ olduðu gelmiyordu.
5- Lenin Nisan 1917’deki politik çizgi deðiþikliðini ve bazý teorik çýkarsamalarý, pratik-politik sürecin zorlamasý ya da bu temelde partinin içine düþmüþ olduðu duruma bakarak çýkardý. Çünkü ilk defa Bolþevik Parti, Menþevikler karþýsýnda baðýmsýz bir taktik geliþtiremiyordu. Yani eski çizginin uygulayýcýlarý olan “Eski Bolþevikler”in belirli bir dönem hakim olduðu çizgi, Bolþevik Parti’nin baðýmsýz politikasýný yoketmiþ ve onu Menþeviklerin peþine takmýþtý. Bu haliyle de parti ilk defa Menþevikler karþýsýnda kendi baðýmsýz platformunu geliþtiremiyordu. 1900’den 1917 yýlýna kadar bütün sorunlarda (örneðin 1901’de Ne yapmalý? ile, 1903’te Kongre’de, 1905’te “Ýki taktik” ile,1905 devrimi çekilirken geri çekilme noktasýnda, 1909’da felsefi revizyon ve tasfiyecilik karþýsýnda,1912’de illegal yapýnýn,legal kitle kuyrukçulu karþýsýnda korunmasý,1914’te sosyal-þoven biçimine bürünen politik anlayýþa karþý mücadele, 1916’da Ýkinci Enternasyonal’den tamamen kopma ve yeni bir enternasyonal kurma biçiminde,Þubat ayaklanmasýna önderlik ederken Menþeviklerin önce çekinmesi ama devrimin geliþimini görürken hemen katýlmalarý ve Geçici Hükümet karþýsýnda çuvallama.) kendi baðýmsýz platformlarý olan Bolþevikler, Geçici Hükümet karþýsýnda Menþeviklerin peþine takýldýlar. Lenin bu durumun partinin baðýmsýzlýðýný tehdit ettiðini çok çabuk gördü. Bolþevik Parti’nin baðýmsýzlýðýný korumasý ancak Geçici Hükümet’e ve ona karþý olmakla saðlanabilirdi. Menþevik ve Sosyalist Devrimcilerden ayrý olmak demek onlara karþý olmak demek böylece de iktidara kilitlenmek demekti. Bu noktada yeni bir strateji yeni bir ana halka vazifesi görüyordu. Bu da zaten sosyalist devrim perspektifi ile saðlandý.
6-Lenin Þubat devriminin analizini yaparken bu devrimden sonra iktidarýn proletaryanýn ellerinde kalmamasýnýn en önemli nedenlerinden birisinin “proletaryanýn bilinç ve örgütlülüðünün yetersizliði” olarak belirtti,ki bu doðrudur.Ama Þubat devriminde proletaryayý kim temsil diyor? Elbette ki Bolþevik parti! O zaman Lenin dolaylý olarak Bolþevik Parti’nin “bilinç ve örgütlülük eksikliði” nden bahsediyordu ve bunu aslýnda kabul ediyordu. Bu eksikliðin en büyük nedenlerinden birisi de onun politik stratejisinde ve bu stratejinin içerisinden çýkýp geldiði ideolojik yapýnýn eksikliðinden kaynaklanýyordu. Devrim bir bütün olarak politik organizmadaki bütün eksikliðin dýþa vurulmasýnda ölçek ya da turnosol kaðýdý iþlevi görmüþtür.
Bu noktada baþka bir soru ortaya çýkmaktadýr: Nasýl oluyordu parti yanlýþ bir politik stratejiye raðmen uzun yýllar ,genel olarak burjuvazi ve özel olarak da küçük-burjuvazi karþýsýnda ideolojik ve politik baðýmsýzlýðýný saðlayabilmiþtir? Bu soruya verilecek doðru cevap aslýnda bir çok sorunu çözecek anahtar iþlevini görmektedir.
Bolþevik Parti, 1905’ten 1917’ye kadar burjuvazi karþýsýnda politik baðýmsýzlýðýný doðru bir örgüt ve taktik anlayýþý sayesinde saðlamýþtýr.Bunun örgüt kýsmýný bir kenara býrakýyorum çünkü bu bilinen bir durumdur ve Ne Yapmalý?’da bunun temel ilkeleri mevcuttur. Ama taktik ile ilgili olarak kýsaca þimdilik bir þey belirtmek istiyorum.
Þimdi denecek ki, ÝKDDD’de zaten köylülük ile müttefiklik vurgulanýyor ve bundan dolayý da proletaryanýn taktiði ondan sürekli toplumsal destek aramak olmuþtur. Aslýnda pratikte iþler baþka yürümüþtür.
Bolþevik parti (BP)’nin devrim anlayýþýnda önce iþçi sýnýfýný örgütlemek vardýr. Yani devrimin karakterini BP burjuva koysa da komünist partisinin görevi önce iþçi sýnýfýný örgütlemek ve bunda muvaffak olunduktan sonra politik iktidarý fethederken bir müttefiklik iliþkisine girmekti.Yani devrimin burjuva olmasý, BP’nin iþçi sýnýfýný örgütlemesini býrakýp köylülüðe gitmesi anlamýna gelmiyordu. BP iþçi sýnýfýnýn ileri ,orta ve geri kesimlerini kazanmadan köylülük ile bir politik müttefiklik geliþtiremeyeceðini düþünüyordu. Onun için BP’nin politik çalýþmasýnýn büyük kýsmý Ekim’e kadar Petrograd’ýn ve Moskova’nýn iþçi mahallelerinde oldu. Yani devrim öncesine kadar küçük-burjuva partilerle çok az birlikte çalýþmalarý olmuþtur Merkezi Rusya’da. Ama sömürgelerde ve ezilen uluslar içerisinde, ulusal sorundan dolayý küçük-burjuva partilerle ister istemez daha fazla devrimci çalýþmalarý olmuþtur.Yani BP’nin taktik yapýsý Çarlýk Rusya’sýnýn politik eþitsizliðinden dolayý eþitsizlik gösteriyordu.
Sonra bir baþka durum yine vardýr. O da küçük-burjuva partilerin kendi yapýlarýndaki homojen olmayan durum.Menþevik ve Sosyalist-Devrimci Parti, kendi yapýlarýnda hem küçük-burjuva unsurlarý hem de kýr ve kent yoksullarýný barýndýrýyorlardý.Bunlarýn kendi yapýlarýnda kýr ve kent yoksullarý ile küçük-burjuva unsurlar sürekli bir çatýþma halindeydiler ve parti içerisinde “iktidar” kavgalarý veriyorlardý. Zaman zaman da ya biri ya da diðeri üstün geliyordu ve partiye hakim olan katman ister istemez partinin politik çizgisini daha radikal (kýr ve kent yoksullarý) ya da reformist (küçük-burjuvazi) olarak belirliyordu.Ýþte eðer BP zaman zaman bu partilere yaklaþýyor ve sosyal destek arýyorduysa ya da onlardan uzaklaþýyorduysa aslýnda bu partilerin zaman zaman kendi içerisinde radikalleþen ve reformistleþen eðilimlerin sonucuydu. Bu durum BP’nin küçük-burjuvaziyle müttefiklik iliþkisi sürdürdüðü izlenimini veriyordu ama iþin aslý öyle deðildi.
Biz Rus devrim tarihini incelerken hiçbir zaman BP’nin dýþýnda baþka partilerin nasýl bir evrim geçirdiðini özellikle de Menþevikler, SD ve KADET’leri incelemedik. Bu aslýnda büyük bir eksikliktir. 1917 Aðustos’unda SD ve Menþevik Parti’sinde küçük-burjuvazi ile kent ve kýr yoksullarý birbirinden ayrýldýðý zaman bu partilerin yýllarca kendi içerisinde temel iki eðilim barýndýrdýklarý ve aðýr bir sosyal kriz durumunda da bunun kopmaya vardýðý çok açýk bir þekilde ortaya çýktý. Ama Bolþevikler de önceleri bunun farkýnda deðillerdi. Bu noktanýn da iþin içerisine katýlmasý gerekir.
Kýsacasý 1905’ten 1917’ye kadar politik baðýmsýzlýðýn saðlanmasý örgüt ve taktik alandaki saðlam duruþtan kaynaklandý. ÝKDDD stratejisine de aslýnda pratikte pek az riayet edildi. Þayet bu olmamýþ olsaydý yani yüzde yüz ÝKDDD stratejisine pratikte baðlý kalýnmýþ olsaydý BP komünist kimliðini 1917’ye kadar sürdüremezdi.
7- Aslýnda 1917’de Rusya’da devrim Þubat’ta burjuva baþlayýp Ekim’de de sosyalist olarak bitmedi. Þubat’ta da eylemin içeriði (yukarýda da belirttiðim gibi Çarlýk feodal bir devlet deðildi ve bundan dolayý da Þubat hareketi kapitalist bir devlete karþý yönelmiþti feodal deðil) ile biçimi (Çarlýðý deviren asýl güç Þubat’ta proletarya ile kent yoksullarýydý) sosyalistti. Yani devrim Þubat’ta sosyalist baþladý ve Ekim’de de sosyalist olarak bitti.Kýsacasý Þubat’ta baþlayýp ve Ekim’de iktidarýn alýnmasýyla biten devrim tek bir devrimdir. Aslýnda Þubat’ta burjuva devletin yýkýlmasýna baþlandý ama bu ancak Ekim’de bitirilebildi.
8-Bolþevik Parti’nin Þubat’taki eyleminin tarihsel içeriðiyle bu eylemin Lenin ve diðerleri tarafýndan ifade ediliþi arasýnda bir açý vardýr. Parti Þubat’ta farkýndan olmadan sosyalist bir devrim eylemi içerisindeydi ama önderleri onu burjuva yorumluyorlardý.
9-Küçük-burjuvazi Þubat devrimine bu devrimi ve devletin parçalanmasýný durdurmak için katýldý. Bunu da proletaryanýn ve kent ve kýr yoksullarýnýn eylemlerinin tarihsel ve sosyal temellerini daraltarak becerdi. Küçük-burjuvazinin devrimi durdurmak için bu devrime katýldýðýný gösteren en iyi durum,daha sonralarý Çarlýk devletinin bütün politik, askeri, ekonomik ve diplomatik çizgisini devralmasýdýr.
10-Çarlýk karþýsýnda küçük-burjuvazi ile proletarya arasýnda bir devrimci irade birliðinin olmadýðýný gösteren en iyi durum, hemen Çarlýk devrildikten sonra Sovyetlerde SD ve Menþevikler ezici üstünlükleri ellerinde bulundururken ve BP de onlarý desteklerken, küçük-burjuva partilerin iktidarý almamada diretmesi ve ÝKDDD için hem de kendi hegemonyalarýnda harekete geçmemeleri. Bunun nedeni küçük-burjuvazinin büyük burjuvaziye ekonomik alanda baðlý olmasýdýr . Onun için onun üzerine gidemiyordu.
11-Bir devrimin programý gerçekleþmeden o devrimin gerçekleþtiði iddia edilebilir mi? Devrim programý ile onun sosyal güçleri arasýndaki iliþki nasýl anlaþýlmalý? Lenin’in analizlerinde bir mantýksýzlýk mevcuttur.Ona göre Þubat’ta burjuva-demokratik devrim tamamlanmýþtýr ama politik ve sosyal dönüþümler gerçekleþmemiþtir.Bu olacak iþmidir?!
12-Þubat’tan önce de sosyalist devrim perspektifinin geçerli olmasý hiç de Troçki’nin devrim anlayýþýna gelindiði anlamýna gelmez.Çünkü Troçki’nin devrim anlayýþý Lenin’den daha da geridir. Bunu iddia edenler ya Troçki’nin teorisini bilmiyorlar ya da yanlýþ anlamýþlardýr.Çünkü Troçki devrimin burjuva baþlayýp sosyalist biteceðini belirtiyordu.Halbuki bunun yanlýþ olduðunu yukarýda belirttik. Ýþte onun devrim anlayýþýnýn kendi aðzýndan kýsa bir özeti:
“Dolaysýz görevleri bakýmýndan bir burjuva devrimi olarak baþlayan devrim, kýsa bir süre içinde güçlü sýnýf çatýþmalarýna yol açacak, iktidarý ezilen kitlelerin baþýnda durabilecek tek sýnýfa yani proletaryaya devretmekle en son zafere ulaþabilecektir.” (abç)(Troçki, Rusya’da Sürekli Devrim, s.11,Kardelen Yayýnlarý)
Aslýnda Troçki sosyalist devrim söylemi altýnda demokratik devrim savunuyordu. Devrim burjuva baþlayacak dediði andan itibaren bunun demokratik devrim olduðunu ve küçük-burjuvazi ile kaçýnýlmaz müttefiklik iliþkini de kabul etmiþ oluyordu. Onun devrim anlayýþýnýn eleþtirisini baþka bir makalede ele alacaðýz.
13-Sorunun çözümü emperyalist sistem ve onun içerisinde yeralan Rus toplumunun tarihsel maddi yapýsýnda ve bunun doðru bir analiz ve yönteminde gizlidir. Ama bunun için önce yöntemin kendisinin geliþtirilmesi gerekir.
(1) Bu sayýda yeralan Bolþevik-Leninist Strateji ve Taktiðin Bazý Sorunlarý Üzerine adlý makale kastedilmektedir.
|
 |
|
|
|
 |
|
 |
|
![]](themes/crookedred/images/whiter.gif)
